Gelişmiş pazarlara ihracat hedefi olan tekstil ve hazır giyim şirketleri için, değişen sektörel dinamikleri fırsata çevirebilecekleri stratejiler ve başarı hikâyelerini inceledik.

Tekstil ve hazır giyim sektörü geleneksel olarak, düşük katma değerli ve tüketimin çok üzerinde üretim yapmaya odaklı. Bu verimsiz operasyon ve iş modeli ürün birim fiyatını düşürürken, çevresine en çok zarar veren sektörlerin arasında yer almasına sebep oluyor.

Sektörde verimlilik artışını sağlayacak, yeni teknoloji ve iş modelleri bir süredir test ediliyor. Test edilip doğrulanan yenilikçi çözümlerin, düşük katma değerli ürünlere odaklanan pazarda gelişebilmesi için, maliyet ve kazanç muhasebesindeki beklentilerin değişmesi gerekiyor.

Aranan yeni fizibiliteyi destekleyen gerçekler, yeni tüketici beklenti ve ihtiyaçlarında değişim, sorumlu üretim ve tüketimi destekleyen regülasyonların devreye alınması ve küreselleşmeyle beraber şekil değiştiren ticaret dinamikleriyle, bugün çok daha somut.

Sektördeki bu büyük değişime yanıt vermek isteyen şirketler, farklı strateji ve iş birlikleri ile rekabetçi kalmaya çalışıyor. Bu yazıda, özellikle yurt dışına açılmak isteyen hazır giyim şirketleri ve startupların ilham alabileceği, iş modelleri ve teknoloji yeniliklerini örneklendireceğiz.

Tedarik Zincirinde Dijital İzlenebilirlik

Ham maddeden nihai ürüne kadar, tekstil ve hazır giyimde tüm yolculuğu izlenebilir kılan farklı dijital çözümler, tedarik zincirindeki verimsizlikleri tespit etmeyi kolaylaştırıp, ürünlerin etik ve sürdürülebilir bir şekilde üretimini denetlenebilir hale getiriyor. Bu sayede şirketler, güvenilir tedarikçi seçimi, karbon emisyonlarında azalımı ve verimlilik sağlayacak stratejiler geliştirebilmek için çok değerli içgörü sahibi oluyor.

Dijital izlenebilirlik aynı zamanda bir tüketici talebi. Tüketici ihtiyacının değiştiği en büyük alanlardan biri, ürün ve hizmet görünürlüğü. Tüketici, dükkândan, e-ticaret sitesinden veya uluslararası pazarlardan aldığı ürün veya servisin nerede olduğunu görmek ve takip edebilmek istiyor. Tedarik zincirinde görünürlük çözümleri geliştirmek, şirketler için aynı zamanda müşteri ile temas edebilecekleri ve içgörü alabilecekleri ek bir alan sağlıyor

TextileGenesis, blok zincir teknolojisi kullanarak hazır giyim üretiminde tedarik edilen tüm hammaddeler için Fibrecoin adı verilen dijital sertifikalar geliştiriyor. Bu sertifikalar sayesinde, tedarik zincirinin tüm paydaşlarıyla değer zincirinin dijital ikizini çıkartarak, sürdürülebilirlik direktiflerine uyumlu üretimi hem de sahte üretimin önüne geçmeyi destekliyor. 2018’de kurulan ve 2022’de Fransız Lectra tarafından satın alınan startup şu ana kadar, 120’den fazla markanın 450 milyon parça hazır giyim ürünün takibini yaptı.

Fiber İzlenebilirlik İnisiyatifi, QR kod bazlı bir dijital izlenebilirlik çözümü geliştirdi. Müşteriler, mobil cihazlarıyla basit bir tarama işlemi yaparak, ham maddeden bitmiş ürüne kadar giyimin üretim yolculuğu ve sürdürülebilirlik verilerini ekranlarında görebiliyorlar. Değer zincirindeki verilerin toplanıp paylaşılması için altyapı olarak VirtualRouteZ dijital platformu kullanılıyor. Çözüm şu anda yünlü giysilerde kullanılıyor, ancak Fiber İzlenebilirlik İnisiyatifi, daha fazla marka, tedarikçi, sektör ve hatta çözümün daha fazla malzemeyi kapsaması potansiyelini görüyor. İsveç hazır giyim firması Filippa K Sonbahar/Kış 2024 koleksiyonuna ait 12 yünlü hazır giyim ürününü Fiber İzlenebilirlik İnisiyatifi izlenebilirlik çözümüne entegre etti.

Dijital izlenebilirlik projelerine geçişin sağladığı verimlilik artışını sektöre yayabilmek için, farklı profillerde yatırımcıların desteklediğini görüyoruz. Örnek olarak, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası EBRD’nin Türkiye'de İyi Pamuk (Better Cotton) standardı kapsamında uygulamaların güçlendirilmesi ve yaygınlaştırılması ile uyumlu yaklaşımlar geliştiriyor.

Yapay zeka karar destek

İnsanı farklı kılan duygusal zeka ve hayal gücü, yapay zekanın veri ile erişemediği özellikler. Yapay zeka, insanın yaratıcı yetkinlikleri arttıran bir araç olarak konumlandığında, karar alma süreçlerini yeni içgörülerle destekleyen çözüm alternatifleri sağlıyor. Tekstil ve hazır giyim operasyonlarının uçtan uca dijital altyapılara taşınmasıyla üretilen veri akışı, yapay zeka çözümlerinin gelişimini hızlandırıyor.

Tekstil ve hazır giyimde yaratılan büyük veri havuzlarını analiz eden yapay zekâ çözümleri, gelecek moda trendlerini tahminleme, fiyat stratejisi belirleme, tedarik zinciri optimizasyonu, müşteri deneyimini arttırmak için fiziksel ve sanal ortamlarda destekler sunuyor.

AI based Interactive Design Assistant AiDA, tasarımcıların ilham ve üretim süreçlerinde %60-70'e varan zaman kazandıran bir yapay zeka çözümü. Hong Kong Fashion Show’da tanıtılan ürün farklı tasarımcılar tarafından kişisel asistan olarak kullanılıyor.

T-Fashion, hazır giyim şirketlerine özelleştirilmiş moda analizleri ürün önerileri sağlayan yapay zeka destekli bir trend tahmini ve üretken tasarım platformu. Hemington, bahar koleksiyonlarında binlerce ürün arasından, en yüksek etkileşim ve satışa yol açacak ürünleri bulabilmesi için T-fashion ile çalıştı. Hedef kitle verileri incelenerek dijital pazarlama kampanyası için maliyet başına satışı %40 oranında azaltılabildi.

Brandwatch, 15 yıllık birikime sahip veritabanı sayesinde içgörüler üretebilen bir yapay zeka tüketici araştırma çözümü sunuyor. Veri seti 2008'e kadar uzanıyor ve 100 milyondan fazla web kaynağı ile 1,4 trilyondan fazla sosyal medya paylaşımını içeriyor.

Talkwalker, platformunda toplanan verileri, platfroma entegre Blue Silk AI ile analiz ediyor. İçgörü özelliği, yüzlerce müşteri yorumu, anket ve e-postadan müşteri hizmetleri sorunlarını, teslimat problemlerini, ürün kusurlarını ve diğer tüketici görüşlerini belirleyip topluor. Tüm bu geri bildirimler, yapay zeka algoritması tarafından birkaç cümlede işlenip özetleniyor. Bu arada, 1-Click Sınıflandırıcı, konuların kısa tanımlarını kullanarak sosyal medya konuşmalarının, makale ve blogların sınıflandırılmasını ve ilgili tüketici verilerini filtrelemesini sağlıyor.

İleri Otomasyon ve Robotik

Robotlar, hazır giyim üreticilerine, ürün toplama, paketleme, etiketleme, depolama, 3D baskı gibi işlerde bir süredir destek sağlıyor. Üreticiler için en zorlu otomasyon alanı, dikişli üretim. Dikiş robotlarının geliştirilmesi ve kullanımının artışı, hazır giyim endüstrisinde insana zararlı şartların kaldırılmasına, kazaların önüne geçilmesine ve atık azaltımına da yardımcı oluyor. Hata oranı düşük üretimin sağladığı verimlilik sayesinde, ham madde kullanımındaki israfın önüne geçiliyor.

Sewbo, ArGe aşamasında olan bir hazır giyim dikiş otomasyon çözümü. Robotik üretimle, maliyetleri düşürmeyi ve teslimat sürelerini kısaltarak, daha hızlı üretim ve daha az atık üretmeyi hedefliyor. Robotik üretim çözümü ayrıca, kişiye özel kıyafet üretilmesi gibi yeni kavramlara da olanak tanıyacak. Araştırmalar, otonom dikiş robotlarının hazır giyim üretiminde finansal kayıpları %50-70 gibi bir oranda azalttığını gösteriyor.

Tekstilde ucuz iş gücü sunan pazarlar, ileri otomasyonla beraber yakın zamanda fizibilitesini kaybedebilir. Zararlı üretim süreçlerini üstlenecek, hata payı çok düşük ve operasyonal maliyeti düşük ve otonom bir iş gücü gelişiyor.

Sürdürülebilirlik ve Döngüsel İş Modelleri

Tekstil ve hazır giyim sektöründe sürdürülebilirlik projeleri, öncelikli konular arasında. Tüketici ve regülasyonların da talebiyle, çevreye olumsuz etki hızla azaltılmayı çalışılıyor. Test edilen yenilikçi çözümler, çevre dostu malzemeler, sürdürülebilir üretim yöntemleri, atık azaltımı ve döngüsel ekonomi iş modellerini kapsıyor. Şirketler, sıfır atık tasarımlarına geçiş fırsatlarını değerlendiriyor. Dijital izlenebilirlik başlığında anlattığımız çözümler, şeffaf ve sürdürülebilir tedarik zincirleri geliştirerek çevreye etkiyi daha sağlıklı yorumlamayı ve yeni stratejiler geliştirmeyi destekliyor. Amaç operasyonal süreçlerde kapalı bir döngü üreterek, kendi kendine sürdürülebilir ve sıfır çevresel etki noktasına gelebilmek.

Renewcell, özgün bir geri dönüşüm teknolojisiyle, kullanılmış pamuk ve diğer selüloz açısından zengin tekstilleri, biyolojik olarak parçalanabilen bir ham maddeye dönüştürüyor. Elde edilen circulose hamuru, biyolojik olarak parçalanabilen işlenmemiş kalite viskon veya liyosel tekstil elyafları üretmek için kullanıyor. Renewcell ve Textilegenesis ile yaptığı iş birliğiyle yetkinliklerini birleştirdiler. Textilegenesis bütün tedarik zincirini takip ederken, Renewcell de tedarik zincirine hammade sağlıyor.

Fransız geri dönüşüm startup'ı Weturn, chrystalchain platformu ve döngüsel bir iş modeliyle, dijital izlenebilirliği akıllı atık yönetimiyle bağlıyor. Tekstil şirketlerinin kumaş tedarik zincirini baştan sona takip edip, geri dönüşüm hizmeti sunarak, tekstil üretimi ve kullanımında izlenebilirliği artırıyor.

Re4Circular technology, B2B tipi bir dijital pazaryeri olarak işlev gören yapay zeka tabanlı bir çözüm. Tekstil atıklarının otomatik bir şekilde kataloglanmasına ve dijitalleştirilmesine olanak tanıyor.

Queen of Raw bir pazaryeri platformu. Kullanılmamış kumaşların alıcıları ve satıcılarını eşleştirerek blockchain ve makine öğrenmesi destekli doğrudan bir süreç sunuyor. Fabrikalar, markalar ve perakendeciler, kullanılmamış kumaşlarını platformda satışa sunarak alıcıların hızlı ve kolay bir şekilde daha düşük fiyatlarla yeni malzemeler edinmelerine olanak sağlıyor. Ralph Lauren ile çalışmasında, Queen of Raw atık oranında %92 kazanım sağlayarak ürünlerin çöplüklere ve yakma tesislerine gitmesini engelledi. Çin ve Vietnam gibi tedarik yaptığı ülkelerde tonlarca kullanılmamış malzemeden değer yaratabildi.

Watershed, kurumsal karbon emisyonları modelleme ve karbon ofset finans opsiyonlarını değerlendirmeyi sağlayan bir platform çözümü. Hazır giyim markası Everlane, veri toplama ve  yorumlama için karbon muhasebesi girişimi Watershed ile iş birliği yaptı. Ortak çalışma, Everlane'in hava taşımacılığını en aza indirmesine ve üretim kaynaklarının bir kısmını hammaddelerden kaşmir dahil geri dönüştürülmüş alternatiflere dönüştürmesine yardımcı oldu. Everlane, karanlıkta kalan verilerini analiz ederek, karbon emisyonlarını %22 oranında azalttı.

Sürdürülebilir malzeme üretiminlerine örnek olarak, Algiknit yosun, Flocus kapok lifi, Frumat elma leptini bazlı tesktil mazlemeleri üretiyor. Sürdürülebilir malzeme üretimine bir örnek de yerli startup M-based’in mantar bazlı vegan deri çözümleri yatırımcıların da dikkatini çekmeye başladı.

 

E-Ticaret ve Dijital Pazaryerleri

Küresel ticarette dijital B2B pazaryerleri ve e-ticaret, yeni bir iş birliği yöntemleri geliştirmeyi gerektiriyor. Şirketler kaynak bulma ve satın alma ihtiyaçları için, dijital platformlara giderek daha fazla yöneldikçe, alıcı ve satıcıları buluşturan dijital B2B pazaryerleri daha da önemli hale geliyor.

Bu platformlar dijital altyapılarıyla tedarik zincirlerini yöneterek, tekstil ürün ve hizmetlerini birbirine bağlayan, satın almayı kolaylaştıran, girişimcilerin yeni markalar geliştirebilmesini destekleyen, merkezi bir görevi görüyor.

Fibre2Fashion, Wholesalebox ve benzeri çevrimiçi tekstil B2B pazaryerleri, tedarikçiler, üreticiler, ihracatçılar, alım ofisleri, ithalatçılar ve ticaret acenteleri için alım ve satışı kolaylaştırmak üzere platformlar sunuyor.

Başka bir yaklaşım da, şirketlerin kendi B2B pazaryerlerini kurmasını destekleyen yazılımları içeriyor. Distichain,  B2B pazar yeri çözümleri sunan bir tradetech altyapı platformu. White-label üretim yapmak isteyen şirketler için tedarik zincirinin her noktasından şirketi bir araya getirip anahtar teslim ürünler yaratılmasını destekliyor.

Joor, markaların ve perakendecilerin sorunsuz bir şekilde bağlantı kurup iş birliği yapabileceği çevrimiçi B2B pazar yeri SaaS yazılımı sunuyor. JOOR aynı zamanda veri analizi hizmeti de sağlıyor. Platform aracılığıyla markalar, koleksiyonlarını sergileyebiliyor, ürün bilgisi paylaşıp ve alıcılarla gerçek zamanlı iletişim kurabiliyor.

E-ticaret kültürüyle uyumlu bir trend de, şirketlerin (D2C) müşteriye direkt satış modelini benimsemesi. Şirketler, fiziksel perakende mağazalarının kullanıcı deneyimi ile tecrübeli olabilir. D2C modellerle e-ticarette başarı sağlamak için UI / UX kullanıcı deneyimi ve kullanılan arayüzler, başarı için belirleyici oluyor.

Amazon’un 2017’de satın aldığı Body labs, SOMA Shape API sayesinde, tek bir görüntü kullanarak kişinin 3D şeklini tahmin edebiliyor ve ölçüyor. Böylece kişiselleştirilmiş giyim, sağlık, fitness takibi ve hatta ekipman tasarımında pratik uygulamalar için zemin hazırlıyor.

Zalando, Almanya'nın önde gelen çevrimiçi moda perakendecisi, Snapchat'te 'Try On' adlı yeni bir sanal giydirme uygulamasını tanıttı. Snapchat'in Lensleri aracılığıyla AR teknolojisini kullanarak kullanıcılar, Even & Odd, Zign ve Your Turn gibi Zalando'nun kendi markalarından seçili ürünleri sanal olarak deneyebiliyorlar.

Alışveriş deneyimini arttıran AR ve VR çözümleri, bilgisayar ortamı dışında da fark yaratıyor.

Lily, Çin'de bir kadın giyim markası, Şanghay'daki bir metro istasyonuna yerleştirdiği iki akıllı ayna vasıtasıyla, yolcular markanın kıyafetlerini gerçek zamanlı ve sanal olarak denemesini sağlıyor. Aynada selfie çeken kullanıcı, boy ve kilo bilgilerini girdiği zaman, artırılmış gerçeklik (AR) teknolojisi, dijital kıyafetleri görüntülerine yerleştirerek, seçtikleri kıyafetin üzerlerinde nasıl görüneceğini gösteriyor. Eğer görünümlerinden memnun kaldılarsa, akıllı ayna, kullanıcıların görüntüyü mobil telefonlarına indirebilmeleri için bir QR kodu oluşturuyor.

Styleriser, görüntü danışmanlığında yapay zeka kullanan bir çözüm geliştiriyor. Müşteriler, perakendecinin çevrimiçi mağazasına bir fotoğraf yüklediğinde, sanal bir stilist fotoğrafı analiz ediyor. Kişinin cilt tonları için en iyi renkleri öneriyor ve spesifik hale getiriyor (beyaz yerine krem veya siyah yerine antrasit gri). Bu araç, alışveriş konusunda güven duygusunu, bu da satın almaya hazır oluşu %80 oranında artırıyor.

 Paylaşım ekonomisi iş modelleri

Yeni tüketici davranış ve beklentilerinden biri de, sahip olma yerine, önce deneyimlemek ve sonra paylaşımlı olarak kullanmak. Bu değişimi kalıcı kılan farklı ekonomik ve sosyal sebepler var. Paylaşım ekonomisi, sürdürülebilir ve bilinçli tüketimi desteklerken, yeni tüketicinin bütçesine zarar vermeden yeni deneyimler kazanmasını destekliyor. Kıyafetlerin içerik gibi kiralanabildiği, p2p kıyafet pazaryerleri ve farklı kiralama modelleri giderek ivme kazanıyor.

Rent the Runway, kullanıcılara tasarımcı kıyafet ve aksesuarlarını kiralama, abonelik veya satın alma imkanı sunan bir e-ticaret platformu. Platform, 700'den fazla tasarımcının kıyafetlerini barındırıyor. Etkinlikler için kıyafetlerin yanı sıra günlük giyim, çocuk giyim, kayak kıyafetleri, ev dekorasyonu ve aksesuarlar da dahil olmak üzere takı ve çantalar da kiralanabiliyor. Rent the Runway, çeşitli fiyatlarda özelleştirilebilen abonelik planları sunuyor.

Nuuly, Vivrelle, Vince Unfold, Nova Octo, Switch ve Elysewalker Borrow gibi platformlar, 45 dolar ila 175 dolar arası üyelik ücretleri olan diğer çözümler.

Tulerie, sürdürülebilirlik ve paylaşım odaklı bir P2P lüks kiralama platformu. Platform güven hissini sağlayabilmek için, üyelerini mülakat sürecinden sonra kabul ediliyor. Sloganları, gardırobunuz hakkında düşünme şeklinizi değiştirin ve yeniyi keşfin verdiği hazzı feda etmeden modern ve çevre dostu bir şekilde gardırobunuzu çeşitlendirin.

Akıllı Tekstil ve Giyilebilir Teknoloji

Akıllı tekstil ve giyilebilir teknoloji, teknolojiyi kumaşlara entegre ederek sağlık izleme, çevresel algılama ve gelişmiş kullanıcı konforu gibi yeni işlevler sağladıkları için önemli. Yeni nesiller için, sağlıkları destekleyen akıllı çözümler, öncelikli tercih meselesi. Akıllı tekstil ve giyilebilir teknoloji çözümleri, sağlık, fitness ve hatta güvenlik uygulamaları için gerçek zamanlı veri toplama imkanı sunarak genel kullanıcı deneyimini iyileştiriyor.

DuPont gibi malzeme bilimi ve biyoteknoloji devleri ürettikleri baskılı devre kartları ile kumaşların dijitalleşmesini sağlayan altyapıyı sağlıyor.

Arrow, normal bir gömlek gibi görünen ancak bazı özel özelliklere sahip bir gömlek üretti. Bir dokunuşla çevrimiçi olmayı sağlayan gömlek, ev modu ve iş modu ayarlarıyla, bluetooth ile eşleşerek şarkı dinlemek, toplantı yapmak, sosyal medya hesaplarına girebilme imkanları sunuyor. Akıllı gömleğin manşetinde yer alan çip, Arrow mobil uygulaması indirildiğinde işlevsel hale geliyor.

NADI X yoga taytları, rahatlık ve giyilebilir teknolojinin birleşimini sunuyor. Nadi X'in tayt kumaşına entegre sensorleri anlık ivme ve postür gibi ölçümler yapıyor. Yoga seansını yönlendiriyor ve analiz ediyor. Akıllı yoga taytının bir özelliği de çamaşır makinasında yıkanabilir olması.

Geleceğe Hazırlık

Tekstil ve hazır giyimde yenilikçi örneklerin başarılı olabilmesi için, tüketici testlerinde değer yaratabilmesi gerekiyor.

Testler, farklı çözümlerin farklı pazarlarda değer yaratabileceğini gösteriyor.

Almanya, İtalya ve Fransa gibi ülkelerinde tekstil ve hazır giyim inovasyon ekosistemleri, bölgesel ve ulusal yasalar tarafından destekleniyor. Avrupa Birliği, Horizon Europe gibi programlar aracılığıyla sürdürülebilir ve akıllı tekstiller alanlarında Ar-Ge'ye anlamlı bütçeler ayırıyor. Ülkeler, inovasyonu korumak için, güçlü sahtecilik karşıtı önlemler geliştiriyor. Bu sayede şirketler, niş yenilik alanlarına odaklanabiliyor.

ABD, AB ülkeleri, Japonya ve Güney Kore, tekstil ve hazır giyimde inovasyon için en iyi korumayı sunan ülkelerden bazıları. Güçlü fikri mülkiyet kanunları, devlet destekleri ve inovatif çözümlere yönelik artan tüketici talebi, bu pazarlarda inovasyon fizibilitesini arttırıyor. 

Workinlot, kurumsal inovasyon projelerini destekleyen hizmetlerle, teknoloji odaklı iş birliği fırsatlarını geliştirmeye yardımcı oluyor.

Tanışma toplantısı için bekliyoruz.