İş modeli inovasyonuna yönelik her denemede başarıyı garanti eden tek bir metodoloji veya süreç olmamasının nedeni, inovasyon kelimesinde gizli. Her şirketin iş modeli az da olsa farklı olduğu için inovasyon yöntemi de endüstriyel rakiplerinden farklı olmak zorunda. İş modelleri, vizyon, kültür ve koşullarla beraber çalışır. İnovasyon eforları da bu ilişkilere uygun olmalıdır.

İş modeli + inovasyonu nedir?

Bir iş modeli, bir organizasyonun nasıl değer yarattığını, sunduğunu ve elde ettiğini açıklar. İnovasyon, şu an ve gelecekte ekonomik, çevresel veya sosyal katma değeri sağlayacak yeni sistemler, ürünler ve hizmetler uygulamaktır.

https://www.strategyzer.com/canvas/business-model-canvas

İkisini birleştirdiğimiz zaman iş modeli inovasyonu için oldukça uzun bir tanım ortaya çıkar.

İş modeli inovasyonu, şirketlerin yeni veya gelişmiş ekonomik, çevresel veya sosyal katma değer yaratmasını, sunmasını ve elde etmesini sağlayan yeni sistemler, ürünler ve hizmetler geliştirmesidir.

Fikir değil, sorun değil, fırsatları arayın

Çoğu iş modeli inovasyonu inisiyatifinin başlangıç noktası fikirler ortaya atmaktır. Yaygın yanılgı, fikirlerin çılgın, kutunun dışında düşünmenin sonuçları olduğu. Aksine fikirler, ihtiyaçların, eğilimlerin ve yetkinliklerin sistematik bir değerlendirmesinin sonuçlarıdır. Fikir geliştirme (ideation) atölyelerinde, fikirleri ortaya çıkarmak ve zenginleştirmek için farklı taktikler kullanırız. Sonunda, birden çok fikri kendi içinde tutarlı yönelimlerde kümelemeye çalışırız.

Fikirleri ortaya çıkarmak için genellikle karşılanmayan müşteri ihtiyaçları, iş modellerimizin güçlü ve zayıf yönleri, temel yetkinliklerimiz, karşılaştığımız sorunlar veya verimsizlikler, regülatif veya ekonomik darboğazlar, stratejik öncelikler gibi çok iyi bildiğimiz konulara bakarız.

Fikirleri zenginleştirmek için, genellikle diğer başarılı işlere bakar ve başarı faktörlerini izole etmeye çalışırız, trendleri ve teknoloji gelişmelerini inceleriz, gelecek senoryalarını tasavvur etmeye çalışırız, vs.

En iyi fikirler, gelecekte sağlam fırsatlara dönüştürülebilecek mevcut gerçekliklere uygum çözümlerdir.

Anahtar uygulamada

Fırsat belirlendiğinde, sıradaki onu hayata geçirmek vardır. Burada fırsatın tam anlamıyla bir iş modeli inovasyonu olduğunu ve birincil inovasyon ufuğunda, iyileştirme / kaizen tipi bir proje olmadığını varsayalım. İki fırsat tipi arasındaki fark, uygulama için çok önemli hale geliyor. Bir iyileştirme veya artımlı inovasyon durumunda, çok fazla bilinmeyen yoktur. Uygulama bir projeye dönüştürülebilir, bütçelenebilir, atanabilir ve yönetilebilir.

Ancak yeni bir iş modeli söz konusu olduğunda bilinen pek fazla bir şey yok. İş modelinin varsayımlarla dolu olduğunu kabul etmeyi gerektiren bu kırılganlığı, çoğu şirket kabul etmekte başarısız olur. Girişimcilerin çoğu da tamamen bihaber olduklarını itiraf edemez ve başarısız olur. Uygulama için sonraki ve tek adım, bir yap-test-öğren döngüsü başlatmak ve iş modeli çalışana kadar döngüyü tekrarlamaktır.

Uygulama eksikliği, tipik olarak, iş modeli inovasyonu inisiyatiflerinin zaman içinde eriyerek yok olmasının nedenidir. Suç bazen fikirlerin kalitesine atılır. Aslında, çoğu zaman olan şey, insanların nasıl uygulanacağını bildikleri veya kabul edilmeyeceğini düşündükleri fikirlere karşı daha fazla eğilimli olmaya başlamasıdır. Her iki sonuç da konfor alanındadır. Ne yapılacağından %100 emin olmamak ise hem birey hem de kurumun konfor alanı dışındadır.

İş modeli inovasyonu için startup’ları kullanın

Startup’larla etkileşim yardımcı olur. Tabii ki, bir İsviçre çakısı da değildir. Bir şirketin hangi inisiyatifler için girişimlerle etkileşime başvuracağını seçmesi gerekir. Şirketler, tamamen yeni pazarlara girmek, mevcut iş modellerinde yeni ürünler veya sistemler sunmak, dağıtım, üretim veya küresel lojistik gibi yeterince kullanılmayan temel kaynaklarını değerlendirmek istediğinde, girişimlerle etkileşimlerin daha iyi çalıştığını görüyoruz.

Şirketlerin ne zaman etkileşime geçeceklerine karar vermelerine yardımcı olacak birkaç metod bulunuyor.

İnovasyon ufukları metodunda inisiyatifleri haritalamak yardımcı olabilir. 2. ve 3. ufukdaki inisiyatifler ve iş modelinin başarısı önünde ciddi belirsizlikler olan, gerekli kaynak ve yetkinlikleri yetersi olduğu inisiyatifler, tipik olarak girişim etkileşimleri için daha uygundur. 1. ufukdaki inisiyatifler de eğer kaynak veya yetkinlik eksiklikleri mevcut ise, uygun olabilir.

https://www.boardofinnovation.com/tools/three-horizons-of-innovation/

Satınal veya Yap bakış açısı da yardımcı olabilir. Mevcut temel değer yaratma süreçlerine daha yakın olan inisiyatifler, genellikle iç kaynaklarla (yap) daha iyi yürütülürken, çekirdeğin dışında dış kaynakları kullanmak (satınal) daha mantıklı hale gelir.

https://medium.com/@a_hatami/buy-build-or-partner-40a399c9e528

İnisiyatifleri Karmaşıklık / Değer matrisinde haritalamak da karar vermeyi destekler. Büyük projeler alanı, etkileşimlerin ek yetenek, teknoloji veya iş modelleri getirerek karmaşıklığı azaltmaya destek olması ve birden fazla yetkin tarafın riski paylaşarak değer kaybının önüne geçmesi faydalarından dolayı etkileşimlere daha uygundur.

https://productfolio.com/value-vs-complexity/

Günün sonunda, lafla peynir gemisi yürümez.

2018'de mRNA tabanlı grip aşıları geliştirmek ve dağıtmak için Pfizer’in BioNTech ile ortaklığını örnek alın. Pfizer’in dağıtım yetenekleri ve BioNTech’in teknoloji üstünlüğü vardı.

Akıllı ev pazarına girişi desteklemek için Google’ın 2014'te Nest’i satın almasını ve en son içerde donanım geliştirirken yaşadıklarını (Glass) önlemesini örnek alın.

Son zamanların en etkileyici şirketlerinden SpaceX’i ve 2011'de 75 milyon dolarlık kontratlarıyla NASA’nın uzaya insan göndermeyi yeniden başlatmasına nasıl yardım edebildiklerini örnek alın. Ayrıca, NASA’nın teknoloji, inovasyon ve buluşlar gibi başlıklarda hiç de fena olmadığını hatırlatırız.

Milyonlarca müşterisi için güncel ve gerekli olabilmek için, tüm süper uygulamalarının yeni girişimleri satın almalarını veya ürünlerini listelediklerini örnek alın.

WebRTC ile ürünler yaratma konusunda uzmanlaşmış, Anadolu Sigorta veya Arçelik gibi sektör devlerinin satış sonrası hizmet yaklaşımlarını dönüştüren bir Türk girişimi olan Assistbox’ı örnek alın.