Demir-çelik sektörü, insan emeği yoğun, operasyonel maliyetleri yüksek ve geleneksel bir sektör olsa da, değişen tüketici kültürü, ekonomik verimsizlik, karbon kredileri ve karbon sınır uygulaması gibi farklı regülasyonların yürürlüğe girmesiyle, inovasyona en çok ihtiyaç duyulan sektörlerden biri haline geldi.
Her yıl dünyada yaklaşık 2 milyar ton çelik üretiliyor. Şu anki verimsiz üretimle yıllık 2,6 milyar metrik tondan fazla CO2 emisyonu yaratılıyor.
Yeni tüketici beklentileri, ekonomik ve çevresel verimsizlik, daha verimli ve çevreye uyumlu çözümler tasarlanmasını zorunlu kılıyor. Karbon salımının azaltılması, tüm tedarik sürecinin saydam izlenebilir ve denetlenebilir olması için bunları yaparken ekonomik fizibilitenin arttırılması gerekiyor.
Oldukça karmaşık bir problem. Karmaşık problemler dünyasında, riskli ve yeni iş modelleri, yeni süreç ve teknolojileri test edecek startup’ların olması birçok şirket için avantaj.
Stratejik yatırımlar yapan sektör şirketlerinin amacı, startup’larla beraber iş birliği yaparak birkaç odak alanında riski paylaşabilmek. Startup-kurum iş birliklerinde odak, şirketin hammadde üreticiliğinden katma değerli servis sağlayıcısı olmasına geçişi hızlandırmak, farklı iş modellerini denemek ve ekonomik verim arttırken çevreye etkiyi azaltan teknolojileri test etmek.
Bu zor hedefe ulaşabilmek için, startup’lar riski, hızla ve defalarca test ederek dağıtan, stratejik ortaklar haline gelmeye başladı.
Bahsettiklerimizin sadece bir temenni olmadığını kanıtlayan somut çalışmalara bakalım.
H2 Green Steel Story – the Quest for Earth’s Sustainable Future
H2 Green Steel - Yeşil hidrojen kullanımı yoluyla, çelik endüstrisinin karbonsuzlaştırılmasını hızlandırıyor. 2020’de kurulan startup, çelik üretimi için pahalı yöntemlerle elde edilen yeşil hidrojen kullanıyor. H2 Green Steel, müşterilerinden çelik için %25 ila %30 daha fazla ücret alıyor. Gelişmiş pazarlarda 2026 – 2030 senelerinde kademeli artacak karbon vergilendirilmesiyle değişen finansal fizibilete içerisinde, H2 Green avantajlı hale geliyor.
Bu fırsatı şimdiden değerlendirmek isteyen başta otomotiv şirketleri (Porsche plans to use CO2-reduced steel from H2 Green Steel in sports cars from 2026), Boden’deki tesisten önalım anlaşmalarını yapıyor. (KIRCHHOFF Automotive and H2 Green Steel in €130 million deal for supply near zero emissions steel)
Yeni fizibilteyi doğrulayan bir objektif bilgi de, risk sermayesi ve private equity yatırımları.
• Şubat 2021'de H2GS, Boden projesi için 50 milyon € Seri A yatırım turu başladı
• Mayıs 2021'de startup 105 milyon $ Seri A yatırım turunu kapattı
• Ekim 2022'de startup, 260 milyon € Seri B yatırımını tamamladı
• Yine 2022’de, İsveç İhracat Kredi Kurumu'ndan (Svensk Exportkredit) ve beş ticari bankadan 3,3 milyar Avro tutarında kredi hakkı aldı
• Eylül 2023'te, Altor, GIC, Hy24 ve Just Climate liderliğindeki bir grup yatırımcıdan yaklaşık 1,5 milyar Euro ek yatırım aldı
Finansal fizibilitenin de gelişmesiyle Boston Metal gibi startup’lar da sektörde yer edinmeye başladı. Boston Metal MOE, düşük ve orta dereceli demir cevheri tozlarını doğrudan yüksek saflıkta erimiş demire dönüştürerek geniş bir hammadde tedarikini sağlıyor.
Geliştiridiği elektroliz çözümüyle, madencilik sektörünin atıklarından değerli metallerin geri kazanılmasını sağlıyor. Yani, yükümlülükleri kazanımlara çeviriyor.
Benzer bir girişim Electra, düşük dereceli demir cevherlerini yenilenebilir enerji kullanan elektroliz çözümleri ile verimli madencilik yapılabilmesini sağlıyor.
Sektörde yeni çözümler sadece hammadde üretimi ve süreç verimini arttırmakla sınırlı değil.
Avusturyalı girişim S1Seven , çelik üreticilerinin işlemlerini şeffaf bir tedarik zinciri kaydıyla yürütmeleri için blockchain hizmetleri sağlıyor. Karbon emisyonları, su tüketimi ve diğer endüstri standardı gereklilikler gibi önemli çelik üretim verileri, blockchain'e kaydedildiğinde kalite sertifikaları ve akreditasyonlar için gerekli şeffaflığı yaratıyor.
Hollandalı startup SteelTrace, tedarik zinciri boyunca çelik için takip hizmetleri sağlıyor. Blockchain tabanlı çözümleri, paydaşların tedarik zincirinin her aşamasında test verilerini, dijital imzaları, tanık imzalarını ve kalite sertifikalarını takip etmelerini sağlıyor.
ABD merkezli startup Formetrix, endüstriyel bileşenlerin üretimine özel çelik alaşımlar sağlıyor. Formetrix'in yüksek performanslı tozları, aşırı sertlik ve tokluk gerektiren bileşenlerin basınçlı döküm ve enjeksiyon kalıplama işlemlerine yardımcı oluyor.
Startup’ların yarattığı çözümler, yeni teknolojilerle de sınırlı değil.
Metaloop 2016 yılında Schrott24 adı altında B2C odaklı kuruldu. 2022 yılında B2B odaklı Metaloop adını alan startup iş modeli inovasyonu alternatifi yaratıyor. Metaloop , global pazarda kurduğu metal hurda platformuyla, canlı eşleştirme, lojistik destek, ticaret finansmanı ve risk yönetimi hizmetleri içeren geniş bir değer önerisi sunuyor.
Wayland, Addiguru, Makerverse gibi birçok yerinde üretim ve pazaryeri startup’ı, gelişen uzay teknolojisi ve elektrikli araç, enerji depolama pazarlarına, hızlı yedek parça ve prototiple imkanı sunan eklemeli üretim hizmeti geliştirdi.
Sortera ve Machina Labs gibi startuplar, sektörün arge çalışmalarını yapay zeka ile hızlandırıyor.
Bulgular ve Tavsiyeler
Demir Çelik sektörünün geleceği, ekonomik fizibilitenin oluşmaya başladığı Avrupa ve Avusturalya gibi pazarlarda, yeni startup teknoloji ve iş modelleri ile test ediliyor.
Büyük çelik üreticileri iki farklı yol seçiyor. Stratejik yatırımlar yaparak startup’larla yeni çözümler üretmek veya gelişmiş pazarlarda üretilen değere finansal yatırımcı olmak.
Örnek olarak Severstal ve ArcelorMittal gibi büyük çelik üreticileri, startup’ların doğması ve sektörü beraber geliştirmek için, SteelTech (Severstal launches Steeltech Accelerator with global venture alliance) ve XCarb (ArcelorMittal launches XCarb™ Innovation Fund Accelerator Programme for breakthrough climate tech start-ups in India) hızlandırma programlarını ve startup'ların gelişimini hızlandıracak fonları değerlendiriyor.
Borusan, sınır karbon uygulamalarıyla zorlaşan rekabatte var olabilmek için, gelişmiş pazarlarda üretilen değere finansal yatırımcı olmayı tercih eden şirketlerden . (Borusan’dan (BRSAN) satış kararı)
Büyük şirketlerin, startup’larla riskli inovasyon süreçlerine dahil olması kolay bir seçim değil.
Kurumsal kültür, tüm stratejilerden daha belirleyici.
Kültür de çevresiyle uyumlu gelişiyor. Yeni kültür için regülasyonlar sadece yaptırım ve ek vergilerden ibaret birer pranga değil.
Etki fonları ve karbon kredileri, startup ve yenilenebilir enerji şirketleri gibi paydaşlarla, ana değer önerilerini evriltmek isteyen demir çelik şirketlerini destekliyor.
Bu kültürün kilit taşları, inovasyona dedike, kurumsal hiyeraşiden bağımsız çalışabilen ve otonom venture builder yapıları. (Duvarları Aşabilmek: Şirketler Neden Venture Builder ve İnovasyon Merkezleri ile çalışır?)
Kurumdan özerk hareket eden venture builder yapıları, kurumların finansal yatırımlar kadar stratejik fırsatları da değerlendirebilmesini sağlıyor.
Demir-Çelik sektöründeki değişimin izini sürdürüğümüzde, yeniyi test edebilen ve üretebilenlerin, rekabette önemli bir farklılaşma yakalayacağını görüyoruz.