Teknoloji girişimleri, şirketlerin yeni ürün / yeni müşteri / yeni pazar çalışmalarında ortaklık fırsatı sunar.

Çünkü çoğu zaman bu alanlardaki çalışmalar, şirketlerin günlük operasyonlarını yönettiği finansal fizibiliteyle uyumsuzdur. 

İş birliği ile yaratılan ancak kurumsal fizibilite için riskli girişimleri fonlamak için, şirketler kurumsal risk sermayeleri kurar.

Kurumsal risk sermayeleri (CVC), şirketlerin kendi sermayeleri ile girişimlerden hisse almasını sağlayan yapılardır.

Kurumsal Risk Sermayeleri - Global Durum

Silicon Valley Bank'in 2024 raporuna göre, CVC ekosisteminde üç farklı oyuncu profili öne çıkıyor:  (The State of Corporate Venture Capital

2024 Report)

• %47 ile stratejik odaklı fonlar
• %38 ile hibrit yaklaşım benimseyen fonlar 
• %15 ile tamamen finansal getiri odaklı fonlar

Bu dağılım, kurumsal sermayenin hala öncelikli olarak ana şirketin stratejik çıkarlarını gözettiğini, ancak finansal motivasyonun da giderek önem kazandığını gösteriyor.

CVC destekli finansman 2024'te 65,9 milyar dolara ulaşarak 2023'e göre %20 artış gösterdi, ancak anlaşma sayısı 2018'den bu yana en düşük seviye olan 3.434'e geriledi. (CBinsights - State of CVC 2024 Report) Silicon Valley Bank raporuna göre bu rakam 184 milyar dolar civarında gerçekleşti. 

CVC'lerin yatırım temposunda belirgin bir yavaşlama söz konusu - fonların %38'i son bir yılda sadece 5'ten az yatırım gerçekleştirdi. Bu oran 2022'de %25 seviyesindeydi. Buna rağmen, CVC'ler hala toplam VC anlaşmalarının %28-30'unda yer alıyor, bu da tarihsel olarak en yüksek bir katılım oranını gösteriyor. Bu da şunu gösteriyor olabilir:

1. Deneyimli CVC'ler daha az yatırım yaparak daha temkinli ve seçici davranıyor 
2. CVC'ler toplam VC anlaşmalarının %28-30'unda yer alıyor. Yani, CVC'lerin artık tek başına yatırım yapmak yerine, diğer VC'lerle birlikte konsorsiyum halinde yatırım yapmayı tercih ettiğini gösteriyor
3. Bu davranış CVC'lerin riski paylaşmak, kaynakları birleştirmek ve startupların değerlemesini doğrulamak için diğer yatırımcılarla işbirliği yaptığını gösteriyor
4. Bunun bir sonucu da CVC'ler kendi başlarına daha az yatırım yapıyor olsa da, VC ekosistemindeki etkilerini koruyor

Yatırım Odağı

Yapay Zeka ve Teknolojik Odak

CVC' yatırımlarında en büyük odak yapay zeka çözümleri. CVC destekli finansmanın %37'si ve anlaşmaların %21'i yapay zeka şirketlerine gidiyor. Yapay zeka şirketlerine yapılan yatırımlar 2023'e kıyasla %13 arttı.

Erken Aşama Yatırımlar Öne Çıkıyor

Erken aşama (tohum, Seri A ve B) anlaşmalar CVC destekli yatırımların %65'ini oluşturuyor. Silicon Valley Bank raporuna göre bu oran %86 gibi daha yüksek bir seviyede. CVC'lerin giderek daha erken aşama şirketlere yönelmesinin arkasında, pazardaki yeni fırsatları erken keşfetme ve rekabet avantajı elde etme stratejisi yatıyor.

Yatırım Örnekleri

Google Ventures: Nest Labs'a Stratejik Bir Yatırım: Google Ventures, 2011 yılında ilk yatırımını Nest Labs'e yaparak 50 milyon dolarlık bir yatırım turuna öncülük etti. Bu yatırım her iki şirket için de önemli bir dönüm noktasıydı. Google ventures, Nest'in yenilikçi ürünlerle ev otomasyonu pazarını alt üst etme potansiyelini gördü. Yatırımın ardından Nest Labs  ürünleri Google Asistan ve akıllı ev platformu da dahil olmak üzere Google ekosistemiyle entegre edildi. Ortaklık, Nest'in Google'ın kaynaklarından ve erişiminden yararlanmasına olanak tanıyarak büyümesini ve pazar hakimiyetini daha da hızlandırdı.Google Ventures'ın ana şirketi Google, 2014 yılında Nest Labs'ı 3,2 milyar dolar gibi şaşırtıcı bir bedelle satın aldı ve bu, kurumsal risk sermayesi tarihindeki en büyük satın almalardan biri oldu.

Toyota Ventures ve Joby Aviation: Joby Aviation, hava taksi hizmeti odaklı elektrikli dikey kalkış ve iniş (eVTOL) uçağı geliştiren bir havacılık şirketi. Toyota Ventures'ın 2017 yılında yaptığı ilk yatırımın ardından Toyota Motor Corporation, 2018'de Joby Aviation'a 44 milyon dolarlık bir yatırım daha yaptı. 12 ay sonra 350 milyon dolarlık ek bir yatırımla startup'ın stratejik bir ortağı oldu. Toyota ile yapılan stratejik ortaklık,startup'a finansal destekten çok daha fazlasını sağladı. Startup ekibi, uçak üretimini planlaması, parça tasarımları ve verimliliği artırmak için doğrudan Toyota mühendislerinden oluşan ekiplerle çalıştı. Toyota ve Joby Aviation ekipleri çok sayıda ortak projede ortak çalışarak, teknoloji ve ortak çalışma kültürü yaratabildi. Amaçları yakında sürdürülebilir kentsel hava taşımacılığı pazarında, geniş ölçekte üretim yapabilmek.

CVC Yönetimi ve Stratejik Tercihler

CVC fonlarının %69'u ana şirketin bilançosundan finanse edilirken, %19'luk bir kesim bilanço dışı finansmana geçmeyi değerlendiriyor. Fonların olgunlaşmasıyla birlikte ortaya çıkan trend, CVC'lerin daha fazla bağımsızlık kazandığını ve kurumsal ebeveynlerle ilişkilerini yönetmekte daha stratejik davranabildiğini gösteriyor. Belirli bir yatırım eşiğinin altında yatırım komitesi (IC) incelemesini atlayabilen fonların oranı 2021'de %38 iken 2024'te %19'a düştü. Bilançodan yatırım yapan şirketlerin kurumsal kontrol mekanizmalarının sıkılaşıyor.

CVC ekosisteminde takımların %62'si 10 kişiden az çalışana sahip. Yatırım aktivitesi arttıkça takım büyüklükleri de artıyor - yılda 30+ yatırım yapan fonlar ortalama 40 kişilik ekiplere sahip. Finansal odaklı CVC'ler arasında "carry" veya performansa dayalı bonus uygulamaları daha yaygın, bu da yatırımcı motivasyonunu artıran ve uzun vadeli düşünmeyi teşvik eden bir faktör.

CVC yatırımlarının çıkış oranı düşmüş durumda. Ortalama bir CVC, 2024'te portföyünün yalnızca %3'ünde çıkış gerçekleştirdi, 2021'de bu oran %8'di. Çıkış yapan şirketlerin yaklaşık beşte biri, son özel değerlemesinin altında satılıyor. Bu zorluklar karşısında CVC'lerin %52'si ikincil piyasaları değerlendiriyor ve %15'i halihazırda ikincil piyasalardan yararlanıyor.

Birçok CVC stratejik değer yaratma, pazar istihbaratı toplama ve ana şirketin inovasyon ajandası ile uyumlu kalma konularına odaklanıyor.

Yerli Kurumsal Risk Sermayeleri için Çıkarımlar

2025 Şubat itibari ile Türkiye'de 91 CVC bulunuyor. EY raporuna göre yatırımlar özellikle fintech, SaaS ve yapay zekâ alanlarında yoğunlaşıyor.  (Kurumsal Girişim Sermayesi Stratejik Yönetimi Raporu) 2023 yılında CVC'lerin Türkiye'deki yatırımlara katılım oranı %38'e yükselmişti. Bunu takiben son yıllarda stratejik yatırımların finansal yatırımlara göre artış eğiliminde olduğu görülüyor.

Küresel pazardaki deneyimli CVC'lerin izlediği yol, gelişen pazarlardaki yeni fonlar içinde bir rehber olabilir. 

1. Kurumsal sponsorları eğitmek
2. Bağımsızlığı artırmak
3. Süreç, metodoloji ve ortaklıklar geliştirerek daha sofistike hale gelmek

CVC ekosistemi, zorluklara rağmen dirençli kalmaya devam ediyor. 

Stratejik yatırım yapmak isteyen şirketlerin en sık seçtiği yöntem PoC iş birlikleri.

Ana yapıdan bağımsız PoC yönetimi ve çıktıları, kurumsal risk sermayelerini destekleyecek bir fırsat akışı sağlıyor.

Workinlot , şirketlerin yenilik fırsatlarını keşfetmesine ve teknoloji girişimleriyle ortak çalışmaları yönetmesine destek sağlıyor.

Tanışma toplantısı için bekliyoruz.